Ժինգյալով հաց.խոհարարական գլուխգործոց

Ժինգյալով հացը հայկական ավանդական ուտեստ է, որը հատկապես հայտնի է Արցախի և Սյունիքի շրջաններում։ Այն բարակ խմորով պատրաստված հաց է, որը լցոնվում է տարբեր տեսակի կանաչիներով։ Այն ոչ միայն համեղ է, այլև օգտակար է, քանի որ այն պարունակում է բազմաթիվ վիտամիններով հարուստ բույսեր։
Պատրաստման գործընթացը
 1. Խմոր – Պատրաստվում է պարզ խմոր՝ ալյուրից, ջրից և աղից։ Այն պետք է լինի էլաստիկ և հեշտ գլորելի։
 2. Լցոնում – Օգտագործվում են մոտ 10-20 տեսակ վայրի և մշակված կանաչիներ, օրինակ՝ թարխուն, սպիտակ նեխուր, համեմ, սպանախ, թրթնջուկ, մարջորամ, երիտասարդ եղինջ և այլն։ Կանաչին մանր կտրատում են, աղ ու բուսայուղ ավելացնում։
3. Պատրաստում – Խմորը բարակ բացում են, լցնում կանաչիների խառնուրդը, եզրերը փակում և թեթևակի գլորում, որ համաչափ տարածվի։
 4. Թխում – Թխվում է չոր տապակի կամ մանղալի վրա, մինչև վերևի մակերեսը սկսի փքվել և ստանա ոսկեգույն երանգ։
Ժինգյալով հացը հաճախ մատուցվում է թանով կամ թարմ հյութերով և հիմնականում համարվում է բուսակեր մարդկանց ուտեստ․
Այն կարևոր դեր ունի արցախցիների կենցաղում և հաճախ պատրաստվում է տոնական ու ընտանեկան միջոցառումների ժամանակ։

Հետաքրքիր փաստեր ժինգյալով հացի մասին
 1. Արցախյան արմատներ – Ժինգյալով հացը հիմնականում տարածված է Արցախում, սակայն այն նաև հայտնի է Սյունիքում և այլ վայրերում, որտեղ բնակվում են արցախցիներ։
 2. Կանաչիների ընտրությունը – Ոչ բոլոր կանաչիներն են օգտագործվում ժինգյալով հացի մեջ։ Օրինակ, այն կանաչիները, դառնահամ են, չեն ավելացնում ուտեստի մեջ։ Հիմնական բաղադրիչները ընտրվում են այնպես, որ ապահովեն հավասար համ ու բույր։
 3. Առողջարար հատկություններ – Քանի որ լցոնը հիմնականում կազմված է թարմ կանաչիներից, այն հարուստ է վիտամիններով, հանքանյութերով և հակաօքսիդանտներով։ Ժինգյալով հացը նաև համարվում է դետոքսիկացնող ուտեստ՝ օրգանիզմը մաքրող հատկությունների շնորհիվ։
 4. Արագ ու պարզ պատրաստում – Թեև այն կարող է բարդ թվալ, բայց ժինգյալով հացը շատ հեշտ է պատրաստվում։ Պարզ խմորն ու թարմ կանաչիների խառնուրդը թույլ են տալիս արագ պատրաստել այս համեղ ուտեստը նույնիսկ տնային պայմաններում։
 5. Տեսակների բազմազանություն – Տարբեր գյուղերում ու ընտանիքներում ժինգյալով հացի բաղադրատոմսը փոքր-ինչ տարբերվում է։ Որոշ վայրերում կարող են ավելացնել ավելորդ համեմունքներ, իսկ այլ վայրերում օգտագործում են ավելի քիչ կամ ավելի շատ կանաչի։
 6. Գինեսի ռեկորդ – 2019 թվականին Ստեփանակերտում պատրաստվել է ամենամեծ ժինգյալով հացը, որը փորձել են գրանցել Գինեսի ռեկորդների գրքում։ Սա ևս մեկ անգամ հաստատում է, որ ժինգյալով հացը Արցախի խոհանոցի խորհրդանիշն է։